Τα δάνεια , με μικρή ή μεγάλη διάρκεια αν και ήταν πάντοτε και, συνεχίζουν να είναι, από τις πιο δημοφιλείς συμβάσεις καθώς συνάπτονται εύκολα, γρήγορα, χωρίς τύπους και συχνά χωρίς υπογραφή εγγράφων. παραμένουν από τις πιο επικίνδυνες συμβάσεις και αρκετές φορές οι συνέπειες τους είναι οδυνηρές για τους συμβαλλόμενους.
Η ακόλουθη περίπτωση που απασχόλησε στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλο δικαστήριο της Ελληνικής Περιφέρειας αποτελεί μία από αυτές τις περιπτώσεις:
Ο δανειστής – αξιωματικός του εμπορικού ναυτικού - , κατά την διάρκεια της υπηρεσίας του, κατέθετε μεγάλα ποσά από τα έσοδα του (μισθοί , bonus κλπ) σε ελληνική τράπεζα , σε προθεσμιακούς – εξάμηνης διάρκειας – λογαριασμούς.
Στην ίδια τράπεζα, εργάζονταν , εξάδελφος του που γνώριζε για τις καταθέσεις του και κάποια στιγμή μαζί με έναν φίλο του, πρότεινε , στον ναυτικό/εξάδελφο του, να τους βοηθήσει σε μία επιχειρηματική – επενδυτική δραστηριότητα τους παρέχοντας τους τα αναγκαία κεφάλαια. Για να τον πείσουν πιο εύκολα να τους δανείζει χρήματα του δήλωσαν ότι το δάνειο θα ήταν έντοκο και θα του επέστρεφαν τα χρήματα (κεφάλαιο και τόκους) μέσα σε τρείς μήνες όποτε και αν τους το ζητούσε.
Ο δανειστής – ναυτικός – συμφώνησε και έκρινε νόμιμο και δίκαιο να του καταβάλλουν ως τόκο ακριβώς το ποσοστό που έπαιρνε από την τράπεζα, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.
Μάλιστα ζήτησε να ενσωματώνονται οι τόκοι του εξαμήνου στο κεφάλαιο, όπως ακριβώς γίνονταν από την τράπεζα, με την προθεσμιακή τραπεζική κατάθεση του, και στην συνέχεια, για το νέο εξάμηνο , όσο δεν θα τους ζητούσε την επιστροφή του δανείου να καταβάλλονται από τους οφειλέτες τόκοι για το νέο ποσό (που θα αποτελούνταν πλέον από το κεφάλαιο και τους παλαιούς τόκους).
Ήθελε δηλαδή κεφαλαιοποίηση των τόκων, όπως ακριβώς έκανε με την συνεργαζόμενη τράπεζα. Οι οφειλέτες – ο ένας εκ των οποίων όπως προαναφέρθηκε ήταν ο τραπεζικός υπάλληλος - το δέχθηκαν χωρίς αντιρρήσεις , και έτσι άρχισε να λειτουργεί το δάνειο.
Μέσα σε μία 15ετία περίπου ο δανειστής/ναυτικός, τους δάνεισε σημαντικότατα κεφάλαια, ένα μέρος από τα οποία του επέστρεψαν οι οφειλέτες, τμηματικά , με τους τόκους του και όποτε τους το ζήτουσε.
Όταν συνταξιοδοτήθηκε - ο δανειστής - , αποφάσισε να οικοδομήσει ακίνητο του και του χρειάστηκαν τα χρήματα του δανείου. Υπολόγιζε δε να του επιστραφεί το κεφάλαιο που περιείχε κατά την συμφωνία και τους κεφαλαιοποιημένους τόκους. Το ποσό ήταν σημαντικότατο. Ενημέρωσε προφορικά τους οφειλέτες τους – ο ένας εκ των οποίων ήταν ο εξάδελφος του και τραπεζικός υπάλληλος, και τους ζήτησε σε τρείς μήνες να του επιστρέψουν τα χρήματα όπως είχαν συμφωνήσει.
Οι οφειλέτες όμως αυτή την φορά, αν και είχαν δεσμευτεί με την δανειακή σύμβαση, να του επιστρέψουν τα χρήματα του δανείου όταν τους τα ζητήσει και εντός τρίμηνης προθεσμίας, με διάφορες προφάσεις κωλυσιεργούσαν την επιστροφή του δανείου και δεν τα επέστρεφαν.
Ακολούθως , ο δανειστής , επειδή η οικοδομή του είχε ξεκινήσει και οι χρόνοι των εργασιών ήταν πιεστικοί προσέφυγε για πρώτη φορά σε νομικό σύμβουλο για την αποστολή εξωδίκου καταγγελίας της σύμβασης και επιστροφής των χρημάτων. Η αντίδραση των οφειλετών ήταν μηδενική.
Στην πορεία , ο δανειστής – ναυτικός -, με συνδρομή του νομικού του συμβούλου, «πέτυχε» να αναγνωρίσουν οι οφειλέτες το χρέος τους προς αυτόν με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό , να διακανονιστεί η επιστροφή του δανείου με δόσεις και να τεθούν ημερομηνίες καταβολής των δόσεων. ¨Όμως οι οφειλέτες ούτε αυτή την συμφωνία τήρησαν , δεν του κατέβαλλαν κανένα ποσό έναντι της οφειλής τους, και κέρδισαν «αγόρασαν» χρόνο γιατί μάλλον αναγνώρισαν το χρέος τους ενώ είχαν αποφασίσει να μην το εξοφλήσουν. Εκ περισσού αναφέρεται ότι συγγενικές σχέσεις με τον εξάδελφο διακόπηκαν οριστικά.
Μετά από αυτή την εξέλιξη η προσφυγή στα δικαστήρια ήταν για τον δανειστή μονόδρομος. Η συμπεριφορά των οφειλετών και στο στάδιο αυτό ήταν παρελκυστική. Εμφανίστηκαν στην πρώτη συζήτηση και ζήτησαν αναβολή της υπόθεσης – με κάποιους λόγους – όμως δεν εμφανίστηκαν στην μετ’ αναβολή συζήτηση της υπόθεσης που έγινε ερήμην τους.
Ο δανειστής – ναυτικός – ήταν σίγουρος – υπό αυτές τις συνθήκες – ότι το δικαστήριο θα του επιδίκαζε όλο το αιτούμενο ποσό (εξαψήφιο), που περιείχε το κεφάλαιο του δανείου, τους κεφαλαιοποιημένους τόκους, και τους τόκους υπερημερίας. Ποσό που είχαν αναγνωρίσει με ιδιωτικό έγγραφο οι οφειλέτες του.
Δυστυχώς όμως για αυτόν , το δικαστήριο αποφάσισε διαφορετικά και το ποσό που του επιδικάστηκε ήταν μόνον το 1/16 αυτού που ζητούσε και αυτό διαιρεμένο δια του δύο αφού δύο ήταν οι οφειλέτες του.
Μπορεί να αντιληφθεί κανείς την έκπληξη και την οδύνη του δανειστή. Οι σοβαρές οικονομίες μίας σκληρής δραστηριότητας – «μίας ζωής» - υπό δύσκολες εργασιακές συνθήκες – στην θάλασσα ουσιαστικά, εξανεμίστηκαν μέσω του δανείου που συνήψε με τους δύο οφειλέτες του.
Δεν γνωρίζουμε αν η προσφυγή στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο άλλαξε την απόφαση υπέρ του. Αυτό όμως που σίγουρα επιβάλλεται να γίνει κατανοητό στους συναλλασσόμενους , σύμφωνα με το άνω ιστορικό είναι το εξής:
α. Η νοοτροπία του δανεισμού χωρίς την προσφυγή σε νομικό σύμβολο – δικηγόρο είναι επικίνδυνη και οι συνέπειες της όπως προαναφέρθηκε στο ιστορικό μπορεί να είναι καταστροφικές.
β. Η ημιμάθεια για τα θέματα των δανείων, των τόκων, των κεφαλαιοποιήσεων των τόκων, των επιτοκίων κλπ είναι άκρως επικίνδυνη, όπως φάνηκε στο ιστορικό . Οι τραπεζικές συναλλαγές, οι προθεσμιακές καταθέσεις , η κεφαλαιοποίηση των τόκων των τραπεζικών καταθέσεων δεν ισχύουν για τα ιδιωτικά δάνεια. Ο νόμος γι αυτά είναι διαφορετικός. Η αντίληψη του δανειστή της παραπάνω υπόθεσης ότι « θα σας δανείσω και δεν ζητώ τίποτε παραπάνω από αυτό που μου έδινε και όπως μου το έδινε η τράπεζα μου» δεν ίσχυε στην περίπτωση του. Ο εξάδελφος του –τραπεζικός υπάλληλος υποθέτουμε ότι το γνώριζε, το απέκρυψε και το χρησιμοποίησε όταν έκρινε ότι δεν ήθελε πια να επιστρέψει το δάνειο.
γ. Η ελευθερία με την οποία συνάπτονται συμβάσεις αναγνώρισης χρέους είναι επικίνδυνη και πολύ συχνά δεν καλύπτει τα συμφέροντα του δανειστή, αφού με την συμφωνία αυτή ο δανειστής είναι το «αδύνατο μέρος».
δ. Οι κεφαλαιοποίηση των τόκων σε ένα δάνειο ή ο ανατοκισμός διέπονται από πολύ συγκεκριμένους όρους και είναι έννοιες που δεν είναι γνωστές ευρύτερα στους συναλλασσόμενους.
(Ι). Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις οι δεδουλευμένοι τόκοι εντάσσονται στο ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο και πότε «τρέχουν» μόνον για το μέλλον χωρίς να κεφαλαιοποιούνται ;
(ΙΙ). Αυτές είναι ειδικές συνθήκες που επιβάλλεται να τις γνωρίζουν όσοι εμπλέκονται σε θέματα δανεισμού ή αναγνώρισης χρέους.
ε. Η ευκολία με την οποία προσέρχεται ο οφειλέτης σε μία σύμβαση αναγνώρισης χρέους πρέπει να αποτελεί πηγή προβληματισμού για τον δανειστή. Και τούτο γιατί το δικαστήριο θα εξετάσει:
(1). Τι είδους αναγνώριση χρέους ήταν η συγκεκριμένη; ¨
(2). Ήταν ανεξάρτητη από την σχέση από την οποία προήλθε το χρέος ή σχετίζεται με αυτήν άμεσα ή έμμεσα.
(3). Αποτελεί επέκταση της αρχικής συμφωνίας;
(4) . Αποτελεί νέα συμφωνία ανεξάρτητη από την αρχική;
(5) Μήπως είναι απλά μία εξώδικη ομολογία του οφειλέτη ότι χρωστάει χρήματα στον δανειστή δηλαδή μήπως είναι μόνον ένα αποδεικτικό έγγραφο για την οφειλή;
Αντιλαμβάνεται συνεπώς κανείς από όλο τον παραπάνω προβληματισμό ότι ακόμα και αυτές οι συχνές καθημερινές συμβάσεις , όπως η παραπάνω, απαιτούν την άμεση προσφυγή σε νομικό σύμβουλο που θα εξηγήσει στον εντολέα του όλες τις πτυχές της υπόθεσης, τόσο αυτές που είναι άμεσες όσο και αυτές που θα προκύψουν στο μέλλον. .
Η επιλογή του νομικού συμβούλου και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να γίνεται με σύνεση ώστε να επιλεγεί αυτός που πραγματικά μπορεί να εξασφαλίσει την ικανοποίηση των συμφερόντων του εντολέα του – δανειστή ή οφειλέτη.
Η προσφυγή στον νομικό σύμβουλο εκ των υστέρων αφού δηλαδή έχει λειτουργήσει η σύμβαση και έχει παράξει τα αποτελέσματα της μπορεί μόνον να σώσει αυτό το οποίο μπορεί να σωθεί.
Συνεπώς, ο συναλλασσόμενος επιβάλλεται να κατανοήσει ότι είναι συμφερότερο γι αυτόν να είναι με την πλευρά του Προμηθέα και όχι του Επιμηθέα.
Τo γραφείο μας Law-Nous, διαθέτει μακρά εμπειρία σε ανάλογα θέματα δανεισμών, συμβάσεων αναγνώρισης χρέους, προστασίας της περιουσίας αλλά και ειδικούς συνεργάτες και μπορεί να προσφέρει τις αντίστοιχες υπηρεσίες του σε κάθε ενδιαφερόμενο που αντιμετωπίζει αντίστοιχα προβλήματα με τα χρήματα του.
Σε κάθε περίπτωση μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να πετύχετε την πλήρη και ολοκληρωμένη ενημέρωση και διασφάλιση των συμφερόντων σας.
Τρόπος επικοινωνίας μαζί μας κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες :
- Μέσω e-mail :
Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. - Μέσω τηλεφώνου : 210 3800306
- Μέσω επιστολής στην διεύθυνση: Κυρίλλου Λουκάρεως 25-27, Αθήνα, Τ.Κ. 11475
Μαρία Ροκάνη
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.
