Πολλές φορές έχουν έρθει στο γραφείο μας πελάτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως τα ακόλουθα:
α) Μία κυρία είχε αγοράσει με τον σύζυγο της κατά την διάρκεια του γάμου τους ένα διαμέρισμα. Μετά την διάσπαση του εγγάμου βίου το διαμέρισμα χρησιμοποιεί ο σύζυγος αποκλειστικά ως κατοικία του χωρίς να την υπολογίζει. Στις παρακλήσεις της αδιαφορεί προκλητικά.
β) Άλλος πελάτης ήρθε και ανέφερε ότι κατά την διάρκεια του γάμου του με τη σύζυγο του ο πατέρας του τους παραχώρησε ένα διαμέρισμα για να κατοικούν ως σύζυγοι. Με την διάσπαση της εγγάμου συμβιώσεως το διαμέρισμα χρησιμοποιεί η σύζυγος αποκλειστικά. Ο πατέρας πέθανε και τον κληρονόμησε ο σύζυγος- γιός του κι άλλοι κληρονόμοι. Η σύζυγος διαμένει σε αυτό χωρίς να τους υπολογίζει.
γ) Σε άλλη περίπτωση η θεία είχε ένα διαμέρισμα, πέθανε κι αυτό περιήλθε ως κληρονομιαίο στοιχείο στα δύο ανήψια της ως μοναδικούς κληρονόμους της. Το διαμέρισμα χρησιμοποιεί ως κατοικία της αποκλειστικά η αδελφή και δεν υπολογίζει το δικαίωμα στο ακίνητο αυτό του αδελφού της.
Μας ρωτούν, τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις και μέχρι να γίνει η διανομή του κοινού ακινήτου όταν το επιθυμούν, γιατί πολλές φορές δεν το επιθυμούν, δικαιούνται να αξιώσουν κάτι από τον «προσβολέα» των δικαιωμάτων τους?
Όπως ενδεικτικά αναφέρεται και στην κατωτέρω απόφαση ο κοινωνός που δεν χρησιμοποιεί το ακίνητο εξοπλίζεται από τον νόμο (Αστικό Κώδικα) με το δικαίωμα να αναζητήσει το μερίδιο του, στους καρπούς του ακινήτου που χρησιμοποιεί αποκλειστικά ο άλλος κοινωνός. Μπορεί δηλαδή να ζητήσει «αποζημίωση χρήσης του μεριδίου του στο κοινό ακίνητο», συγκεκριμένα το μερίδιο του στα μηνιαία μισθώματα αν το ακίνητο αυτό μισθωνόταν. Το ποσό που θα σχηματισθεί από τις μηνιαίες αποζημιώσεις θα το απαιτήσει από τον κοινωνό που χρησιμοποιεί αποκλειστικά το ακίνητο, απευθυνόμενος στο καθ ύλη (και κατά τόπο) αρμόδιο δικαστήριο και για το ύψος του ποσού, που βέβαια δεν έχει παραγραφεί.
Ενδεικτικά απόσπασμα της υπ αρίθμ.154/2011 απόφασης του Εφετείου Λάρισας […..Με την από ……. (αριθμ. εκθ. κατ. ……/2007) αγωγή του ο ενάγων και ήδη εκκαλών ζήτησε να υποχρεωθεί ο εναγόμενος, συγκοινωνός του περιγραφομένου σ’ αυτή ακινήτου, να του καταβάλει τα στη μερίδα του αναλογούντα ωφελήματα του κοινού ακινήτου, συνολικού ύψους ………ευρώ, λόγω της εκ μέρους του εναγομένου αποκλειστικής χρήσης αυτού για το χρονικό διάστημα από 1-1-1989 έως 30-7-1994. Επί της ανωτέρω αγωγής εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφαση, με την οποία αυτή κρίθηκε νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις περί κοινωνίας (άρθρ. 786,787,961,962,1113 ΑΚ) και στη συνέχεια απορρίφθηκε ως ουσιαστικά αβάσιμη. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ο εκκαλών με την κρινόμενη έφεση, για τους αναφερόμενους σ’ αυτή λόγους και ζητεί την εξαφάνισή της προκειμένου στη συνέχεια να γίνει δεκτή η αγωγή του.-
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 786 ΑΚ, ……«κάθε κοινωνός έχει ανάλογη μερίδα στους καρπούς του κοινού αντικειμένου»………)], [….Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 787 ΑΚ «κάθε κοινωνός δικαιούται να κάνει χρήση του κοινού αντικειμένου, εφόσον αυτή δεν εμποδίζει τη σύγχρηση των λοιπών». Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων και εκείνης του άρθρου 792 παρ.2 του ίδιου Κώδικα, που ορίζει ότι «το δικαίωμα κάθε κοινωνού για την αναλογία του στα ωφελήματα από το κοινό αντικείμενο δεν υπόκειται σε καμία μείωση χωρίς τη συναίνεσή του», προκύπτει ότι εάν το κοινό πράγμα χρησιμοποιείται αποκλειστικά από έναν κοινωνό, ο εκτός χρήσης κοινωνός έχει κατά του κοινωνού, που κάνει την αποκλειστική χρήση, αξίωση προς απόδοση της μερίδας του από το όφελος (ωφέλημα), που απεκόμισε ο τελευταίος, κάνοντας την αποκλειστική χρήση και το οποίο (όφελος), εάν πρόκειται για ακίνητο προορισμένο από την κατασκευή του για κατοικία ή για επαγγελματική στέγη συνίσταται στην κατά το χρόνο της αποκλειστικής χρήσης μισθωτική αξία της μερίδας του εκτός χρήσης κοινωνού, η οποία, όμως, δεν αποτελεί μίσθωμα, αφού δεν υπάρχει μισθωτική σχέση, αλλά αποδοτέα ως αποζημίωση, κατά τις προεκτεθείσες διατάξεις…….] .
Μαρία Ροκάνη
Δικηγόρος
